آيا به تازگي احساس خستگي مي کنيد؟ با اين که تناسب اندام داريد، زماني که از پله ها با لا مي رويد نفستان مي گيرد؟ اگر چنين است، شما ممکن است دچار کمبود آهن شده باشيد- به ويژه اگر يک خانم هستيد.

آهن يک ماده معدني و يک عنصر کمياب است، و به عنوان يک ريز مغذي شناخته شده است. ريز مغذي ها موادي هستند که مانند ساير مواد غذايي مورد نياز بدن مي باشند و بدون آن ها بدن قادر به انجام سوخت و ساز طبيعي خود نيست. تفاوت اين مواد با ساير مواد غذايي در ميزان مورد نياز آن هاست، به طوري که بدن به ميزان کمي از آن ها احتياج دارد. در عين حال کمبود هر يک از آن ها بيماري هاي مختلفي را در انسان به وجود مي آورد.

اجازه بدهيد ببينيم که چرا آهن براي بدن انقدر اهميت دارد؟ زماني که به مقدار کافي آهن دريافت نکنيم چه اتفاقي مي افتد؟ و چه موقع به مکمل آهن نياز داريم؟

چرا به آهن نياز داريم؟

آهن يک عنصر معدني ضروري است. دليل اصلي نياز ما به آهن اين است که به انتقال اکسيژن در بدن کمک مي کند. آهن ترکيب اصلي همو گلوبين است. هموگلوبين پروتئين موجود در سلول هاي قرمز خون است که اکسيژن را از ريه ها به سرتاسر بدن حمل مي کند. همو گلوبين در حدود دو سوم آهن بدن را دارا مي باشد. اگر به قدر کافي آهن نداشته باشيم، بدن سلول هاي قرمز سالم کافي براي انتقال اکسيژن را نيز نخواهد داشت. فقدان سلول هاي قرمز خون، کم خوني ناشي از فقرآهن ناميده مي شود.

بدون سلول هاي قرمز خون، بدن نمي تواند اکسيژن کافي را به نقاط مختلف بدن منتقل کند. اگر به اندازه کافي اکسيژن به بدن مان نرسد، احساس خستگي مي کنيم. اين خستگي بر روي اندام هاي گوناگون بدن از جمله مغز و سيستم ايمني تأثير دارد. سلامت سيستم ايمني براي مقابله با عفونت ها مهم است. کمبود آهن دردوران بارداري موجب افزايش خطر زايمان زودرس يا تولد نوزاد کم وزن مي شود.

آهن اعمال مهم ديگري نيز بر عهده دارد. آهن براي حفظ سلامت سلول ها، پوست، مو و ناخن ضروري است.

چه ميزان آهن نياز داريم؟

مقدار نياز روزانه آهن به سن، جنس و سلامت کلي بستگي دارد. به طور کلي، به دليل سرعت بالاي رشد بدن، نياز نوزادان و کودکان نوپا به آهن بيشتر از بزرگسالان است. در دوران کودکي، نياز پسران و دختران به آهن مشابه است، در سنين 4 تا 8 سال؛ روزانه 10ميلي گرم، و در محدوده سني 9 تا 13 سال؛ وزانه 8 ميلي گرم.

با شروع دوران نوجواني، نياز روزانه دختران به آهن افزايش مي يابد. مقدار مورد نياز آهن در زنان، به دليل از دست دادن آن در طي دوران عادت ماهيانه بيشتر است. به همين دليل زنان در سنين 19 تا 50 سالگي، روزانه به 18 ميلي گرم آهن نياز دارند، در حالي مردان در سنين مشابه، روزانه به 8 ميلي گرم آهن نياز دارند.

پس از يائسگي، به دليل قطع عادت ماهيانه، مقدار مورد نياز آهن در زنان و مردان يکسان و در حدود 8 ميلي گرم در روز است. مقدار مورد نياز آهن (از منابع غذايي و يا از طريق مکمل ها ) در شرايط زير افزايش مي يابد.

· در دوران بارداري يا شيردهي
· نارسايي کليوي ( به ويژه در زمان دياليز، به دليل اين آهن از بدن دفع مي شود)
· وجود زخم، به دليل اتلاف خون
· ناراحتي هاي معدي –روده اي، به دليل اين که از جذب طبيعي آهن جلوگيري مي کنند( از قبيل بيماري سلياک، کرون يا کوليت اولسراتيو)
· دريافت زياد آنتي اسيدها، به دليل کاهش جذب آهن
· جراحي به منظورکاهش وزن ( بالون معده، حلقه گذاري و ...)
· تمرينات ورزشي بسيار شديد ( به دليل تخريب و دفع سلول هاي قرمز خون)

اگر از رژيم غذايي گياه خواري پيروي مي کنيد، مقدار مورد نياز آهن تان افزايش مي يابد، به دليل اين که آهن موجود در منابع گياهي در مقايسه با آهن منابع حيواني جذب کمتري دارد.