رژیم های غذایی گوناگونی وجود دارد که همه آنها ادعای بهترین راه کاهش وزن را دارند. بسیاری از این رژیم های غذایی اگر هم کاهش وزن داشته باشند برگشت پذیر است و ممکن است مشکلات پوستی ( شلی پوست، چین و چروک پوست ) و ضعف عمومی را ایجاد کنند. باید توجه داشته باشید که شما یک روزه چاق نشده اید که چند روزه لاغر شوید رژیم غذایی مناسب است که علاوه بر توجه به میزان انرژی موجود در غذاها و استفاده از همه گروه های غذایی به عادات غذایی سالم نیز توجه نماید و عادات غلط غذایی با ( نظارت پزشک، رفتار درمانی، حمایت خانواده، ورزش و فعالیت روزانه ) اصلاح می شود. در این قسمت تعدادی از رژیم های غذایی رایج بررسی می شود.
رژیم غذایی دکتر اتکینز
رژیم غذایی دکتر اورنیش
رژیم غذایی چربی سوزی
رژیم غذایی دکتر هی
رژیم غذایی کمبریج

رژیم غذایی دکتر اتکینز (ATKINS )
این رژیم غذایی با محدود کردن شدید مصرف کربوهیدرات ها باعث کتوز می شود که طی آن بدن کربوهیدرات های ذخیره شده را مصرف می نماید و سپس برای بدست آوردن انرژی، سوختن چربی ها را شروع می کند. وی معتقد است که وقتی کتون های مازاد در بدن وجود داشته باشد باعث سنتز چربی شده و افزایش وزن بوجود می آید. و وقتی فرد کاهش وزن پیدا می کند که بدن او برای سوخت، به جای کربوهیدرات از چربی ها استفاده کند. لذا باید مصرف کربوهیدرات کاهش یابد. ابتدا کربوهیدرات ( نان، پاستا، میوه و بعضی از سبزیجات ) محدود می گردد. و از غذاهای پر چربی به منظور تشویق بدن برای کتونیک شدن و شروع به مصرف کتون ها به عنوان منبع انرژی استفاده می شود. مصرف بعضی از کربوهیدرات را در مراحل نگهدارنده مجددا می توان از سر گرفت. این رژیم دارای چند مرحله است.
1- برنامه غذایی با مرحله القای 14 روزه شروع می شود و بدن را در حالت کتوز قرار می دهد طی این دوره رژیم غذایی روزانه فرد شامل 100 گرم پروتئین ( معادل 400 گرم گوشت ) 75 گرم چربی و کمتر از 20 گرم کربوهیدرات می شود و جمعا 1500 – 3500 کالری در روز به بدن می رسد. نمونه رژیم دکتر اتکینز درمرحله القا، صبحانه ( املت همراه با ژامبون، پنیر و قارچ ) ناهار ( سالاد مرکب از ژامبون، مرغ، پنیر و تخم مرغ همراه با سس خامه دار ) شام ( ماهی آزاد گریل شده، کلم بخار پز آغشته به سیر رنده شده، آبلیمو و دانه های کنجد ) میان وعده ها ( انواع توت همراه با خامه، تکه های پنیر )
2- در طی مرحله کاهش وزن مستمر فرد مصرف کربوهیدرات را به کمتر از 30 گرم در روز محدود می سازد ( دو برش نان یا 225 میلی لیتر کولا )
3- در مرحله پیش نگهدارنده و نگهدارنده فرد مجاز است تا مقدار 120 گرم یا 8 وعده کربوهیدرات مصرف کند ( یک رژیم معمولی 300 گرم یا 16 وعده کربوهیدرات را شامل می شود )
با این روش فرد در هفته اول کاهش وزنی در حدود 3/6 – 4/5 کیلوگرم طی هفته اول پیدا می نماید که این کاهش وزن به خاطر از دست دادن آب ناشی از مصرف گلیکوژن های ذخیره شده بدن است اما اثرات طولانی مدت آن بر سلامت فرد مشخص نیست اگر چه فرد در ابتدا با این کاهش وزن خوشحال می شود ولی به مجرد مصرف کربوهیدرات دوباره به وزن اولیه برمی گردد. و از طرفی ذخایر گلیکوژن برای فعالیت های بدنی لازم، و کلید حفظ وزن در دراز مدت است و لذا کربوهیدرات در ورزشکاران لازم است. بعضی از افراد با این رژیم موقع بلند شدن دچار سرگیجه می شوند ولع نسبت به کربوهیدرات ممکن است در طی زمان از بین نرود. بعضی از تنگی نفس شکایت می کنند و کمبود فیبر در رژیم غذایی اتکینز ممکن است به یبوست و افزایش خطر سرطان کلون منجر شود. و مصرف محدود لبنیات، میوه و سبزی باعث کمبود کلسیم، ویتامین های گروه B، C و بعضی از مواد معدنی مهم از قبیل آهن می شود. این ادعای دکتر اتکینز که می گوید با دفع کتون در ادرار مقداری کالری هم دفع می شود، رد شده است زمانی که کتون دفع می شود آب ، سدیم و پتاسیم نیز دفع می شود. لذا افرادی که از این برنامه پیروی می کنند باید مقدار زیادی آب، کولای رژیمی، چای یا قهوه ( و نه آب میوه ) بنوشند تا دچار کم آبی بدن نشوند. دکتر اتکینز ادعا می کند که افراد در این رژیم هر چقدر می خواهند بخورند ولی این تا وقتی درست است که میزان کالری دریافتی بیشتر از کالری مصرفی نشود. چنانچه این رژیم برای مدت طولانی ادامه یابد می تواند به سلامتی فرد لطمه وارد سازد علاوه بر آن بیمار در این رژیم با اصول تغذیه سالم آشنا نمی شود.

رژیم غذایی دکتر اورنیش (ORNISH)
دکتر دین اورنیش یک متخصص قلب و عروق بود که ثابت کرد ساخت پلاک های چربی در شریان ها ( که باعث حمله قلبی می شود ) با پیروی از این رژیم قابل پیشگیری و بازگشت است برنامه این رژیم شامل ورزش منظم، کنترل خشم، ترک سیگار، تمرین های مدیتیشن و آسوده سازی می باشد. در این رژیم با حذف چربی از رژیم غذایی فرد بدون اینکه مجبور باشد کمتر بخورد کالری کمتری دریافت می کند. این رژیم مبتنی بر گیاهان است و تمامی روغن های پخت و پز و محصولات حیوانی را به استثنای شیر بدون چربی و ماست کم چرب، حذف می کند. در این رژیم غذاهای گیاهی دارای چربی بالا از قبیل مغزیات و دانه ها، آووکادو و زیتون خذف می شود. و فرد مجاز است کمتر از 10 درصد کالری مورد نیاز خود را از چربی تامین نماید. که حدود 15- 25 گرم چربی در روز می شود. این رژیم غنی از فیبر است و اجازه مصرف متعادل نمک و قند را به فرد می دهد. این رژیم اگر چه کل کالری مصرفی را محدود نمی کند اما با مصرف کمتر چربی، فرد را وادار به مصرف کالری کمتری می کند. و به فرد اجازه می دهد تا به مقدار زیاد و به دفعات زیاد غذا بخورد. در این رژیم فرد مجاز به خوردن سه وعده غذا و یک یا دو میان وعده در روز که شامل غذاهای بدون چربی ( حبوبات، میوه ها، غلات و سبزیجات ) است این غذا ها را در هر ساعتی از روز به صورت نا محدود می توان مصرف کرد. غذاهای بدون چربی، سفیده تخم مرغ و بعضی از فراورده های کم چربی از قبیل ماست را می توان در حد اعتدال مصرف کرد. در رژیم غذایی اورنیش صبحانه ( یک لیوان آب پرتغال، یک کاسه غلات صبحانه به همراه توت های تازه و ماست کم چربی ) نهار ( قطعات بروکلی، سیب زمینی، نخود، نان سیر، سالاد سبز و سیب ) شام ( اشکال مختلف پاستای مخلوط با فلفل قرمز، سبزیجات از قبیل اسفناج، لوبیای سفید، یک عدد سیر کوچک خرد شده و پوست لیموی رنده شده، مارچوبه گریل شده و پوشانده شده با لیمو و سس سرکه و پودر فلفل سیاه تازه، سالاد سبز و هلو ) میان وعده ها ( 1-2 دو میان وعده از میوه های تازه و سبزیجات خام ) بعضی معتقدند که این رژیم اسید های چرب ضروری را تامین نمی کند در این رژیم ماهی و کلیه روغن ها کنار گذاشته می شود در حالی که شواهد موجود نشان می دهد که ماهی، روغن ماهی و روغن زیتون اثر محافظتی در مقابل بیماریهای قلبی عروقی دارند.

رژیم غذایی چربی سوزی (FAT-FLUSH)
این یک رژیم غذایی سم زدا با هدف پاکسازی کبد از سمومی است که باعث افزایش وزن و سایر بیماریها از قبیل سلولیت، فشار خون بالا و نوسان خلق شده اند. ادعا بر این است که با این رژیم به مدت دو هفته چربی های لگن، کمر و ران ها آب می شود. بنیان نظری این رژیم بر اساس این فرضیه استوار است که افزایش وزن مخفی بر اثر پنج عامل است
1- سمیت کبدی: سمیت کبدی ( ناشی از کافئین، قند، اسیدهای چرب ترانس، داروها، بعضی از گیاهان و کمبود فیبر در رژیم غذایی ) مسئول بروز افزایش وزن، سلولیت، نفخ، افزایش فشار خون و کلسترول، نوسان خلق و راشهای پوستی است.
2- ترس از خوردن چربی: به خاطر مصرف انواع نامناسب چربی ( چربی های اشباع ) است.
3- انسولین اضافی، ناشی از مصرف بیش از حد کربوهیدرات تصفیه شده است.
4- تجمع آب در بافتها
5- چربی ناشی از استرس: به خاطر استرس کورتیزول ترشح و موجب چاقی شکمی می شود.
اصول کلی این رژیم بر یک نوع نوشیدنی خاص ( آب زغال اخته شیرین نشده همراه با آب تصفیه شده، پسیلیوم یا دانه کتان آسیاب شده، آب داغ و آب لیمو ) و مصرف مکملهای چربی سوز می باشد. و نیز ادعا شده بعضی غذاها مانند گوشت قرمز ( به خاطر ال- کارنیتین )، تخم مرغ ( به خاطر داشتن تورین، سیستئین و متیونین )، سبزیجات چلیپایی ( تیره کلم )، سیر، پیاز، بعضی گیاهان معطر خاص (ریشه قاصدک، شیر تیغک، خار مریم، زردچوبه، و ریشه انگور اورگان ) در چربی سوزی موثر هستند. و مصرف موادی مانند ( آرد، قند، مارگارین، کره که برای مزه به خمیر شیرینی پزی می زنند، شیرین کنندهای مصنوعی و نوشیدنی های کافئین دار ) در این رژیم ممنوع است
نمونه یک برنامه چربی سوزی
صبحانه: تخم مرغ خاگینه یا نیمروهمراه با اسفناج، فلفل سبز، پیاز و جعفری
نهار: ماهی آزاد گریل شده همراه با آب لیمو و مارچوبه بخارپز، سالاد مخلوط برگهای سبز، گل های بروکلی، خیار برش خورده یا نگینی شده همراه با روغن کتان به عنوان سس
شام: گوشت گریل شده و خرد شده با کمی پودر خردل به عنوان چاشنی همراه با کلم برگ وحشی بخار پز، کدوی سفید پخته شده همراه با روغن کتان به عنوان سس
میان وعده: نصف گریپ فورت بزرگ، سیب

رژیم غذایی دکتر هی (HAY)
دکتر ویلیام هی این رژیم غذایی را معرفی کرد و معتقد است حذف غذاهای تصفیه شده از رژیم غذایی و اجتناب از خوردن پروتئین و نشاسته در یک وعده غذایی واحد، به بدن این فرصت را می دهد که خودش را ترمیم کند طرفدارن این رژیم بر این باورند که افزایش وزن محصول بهم خوردن تعادل متابولیسم ناشی از گوارش نادرست است. دکتر هی معتقد است غذاهای پروتئینی و نشاسته ای برای گوارش به شرایط متفاوتی در دستگاه گوارش نیاز دارد لذا هرگز در یک وعده غذایی نباید در ترکیب با هم مصرف شوند. و باید بین مصرف آنها حداقل 4 ساعت فاصله باشد در این رژیم میوه ها و سبزیجات قلیا هستند لذا برای بدن مفیدند ولی غذاهای پروتئینی ( گوشت، تخم مرغ، ماهی، ماکیان و پنیر )، نشاسته ای غذاهای تولید کننده اسید هستند و باید محدود شوند. دکتر هی غذاهای کامل 100 درصد طبیعی را تجویز می کند و حداقل 50 درصد از سبزیجات سالاد و میوه های تازه تشکیل می شود. در این رژیم هیچ غذای فراوری شده از قبیل آرد سفید و شکر مجاز نیست. و پروتئین های متراکم از قبیل گوشت و پنیر باید در وعده های جدا از کربوهیدرات مصرف شود. قانون این برنامه آنست که مواد غذایی تصفیه شده و فراوری شده حذف، مصرف شیررا به حداقل رسانده و فقط از غلات کامل استفاده شود و سبزیجات، مغزها، دانه ها و روغن ها که اساس این رژیم هستند را مصرف نمایند. این رژیم با کاهش دریافت کالری باعث کاهش وزن می شود ولی این ادعا که حالت اسیدی در تقابل با وضعیت قلیایی بدن سالم است مبنای علمی ندارد.
دستور رژیم غذایی هی
صبحانه: ماست ساده همراه برش های سیب و خلالهای بادام
نهار: ساندویچ موز تست شده، ترکیبی از مخلوط ( انگور، فندق، و کشمش )، گلابی تازه
شام: ماهی روغنی گریل شده همراه با هویج، نخود فرنگی و گل کلم، سالاد میوه مرکب از آناناس و پرتغال تازه
میان وعده ها: میوه تازه، سبزیجات خرد شده

رژیم غذایی کمبریج
در این برنامه افراد از غذای کم کالری که اغلب در کارخانه تولید می شود به جای غذاهای چرب استفاده می کنند. این غذا ها طوری طراحی شده اند که از نظر تغذیه ای کامل هستند. این رژیم غذایی یک برنامه بسیار کم کالری (حدود 400 کالری ) می باشد. این رژیم غذایی در دو هفته اول اجازه می دهد که فرد چاق 3-4 عدد شیک ( که در هشت طعم وجود دارد ) بنوشد. و دو لیتر مایع بدون کالری هم روزانه مصرف کند و بعد از دو هفته از سوپ با فرمول خاص استفاده کند. بعد از دو هفته که وزن فرد طبیعی شد از یک برنامه نگهدارنده ( 800 – 1500 کالری ) پیروی می کند. این گونه رژیم ها که با دریافت کم کالری می باشد باعث کاهش وزن می شود ولی در حفظ وزن در دراز مدت ناموفق است و وقتی فرد به خوردن معمولی بر می گردد دوباره به وزن اول بر می گردد. و حتی در بعضی موارد وزن بیشتری هم پیدا می کنند. گاهی مواقع رژیم های کم کالری اختلالاتی در مواد معدنی ایجاد می کند و باعث مرگ فرد می شود.
نمونه رژیم غذایی کمبریج
صبحانه: شیک پر پروتئین
ناهار: شیک پر پروتئین
شام: شیک پر پروتئین
میان وعده ها: مجاز نیست