علل بسیاری از رفتارهای آسیبزای یک کودک و دانشآموز در خانه و یا در مدرسه مخصوصاً افت تحصیلی آنان، ریشه در کمبود و یا ضعف عاملی است به نام خودباوری.
فاصله خواستن تا توانستن تنها یک گام است و این گام فقط و زمانی طی میشود که ما در باورمان قدرت برداشتن این گام را بیابیم.
خانواده و والدین اولین جایگاه و مدرسه دومین جایگاهی است که نقش غیرقابل انکار در ایجاد و تقویت خودباوری در کودکان را دارند.
خودباوری یعنی احساس ارزشمند بودن، این احساس از طریق مجموعهای از عواطف، احساسات و تجربیات به دست میآید، به نحوی که فرد خود را با کفایت و موفق میداند...
هسته اولیه خودباوری از کودکی آرام آرام توسط والدین و اطرافیان در اطراف فرد مورد نظر شکل میگیرد و ایجاد میشود.
در محیطی پر از ترس، کودک میآموزد که دائماً بترسد و احساس ناامنی کند.
در محیطی پر از شادی او میآموزد که شاید باشد و در محیطی پر از تشویق او میآموزد که بزرگ باشد.
▪ به عبارتی:
خودباوری در کودک از نوع نگاه، نگرش، رفتار، برخورد و توقعات دیگران از همان طفولیت جوانه میزند و بزرگ میشود و به محصول مینشیند.
تحقیر، طرد کردن، بیاحترامی، سرزنش، تهدید، مقایسه نابجا، تکرار دائم نکات منفی، همه و همه راههایی هستند که مسلماً نمیتوانند در کودک به خودباوری منجر شود. برعکس راههای مناسبی مانند پذیرش، احترام، محبت، توجه، جدی گرفتن، گوش دادن، تشویق، حمایت و انتظارات معقول وجود دارد که کاربرد یکایک آنها برای رسیدن به سرمنزل مقصود میتواند مفید باشد.
یک پدر و مادر مسئول یا آموزگاری شایسته اگر بخواهد در این راستا قدمهای بلندتری بردارد، میتواند از راهکارهای بهتری نیز کمک بگیرد از جمله:
ـ در آغاز به کودک بیاموزند که نقاط ضعف و قوت خود را شناسایی کند. با این کار، او افق حرکت خود را میتواند بیابد.
ـ بعد از شناخت نقاط قوت و ضعف، به کودک یاد دهند که احساس نگرانی یا خجالت نداشته باشد برعکس باید احساس رضایتمندی و خوشنودی کند. قدر مسلم هیچ انسانی حتی بسیار دانا و حکیم قادر به انجام هر کاری نیست.
ـ احساس با ارزش بودن زمانی در فرد ایجاد میشود که بعد از شناخت نقاط ضعف و قوت خود، اولین گامهای جدی را بردارد. در واقع در این هنگام است که او یاد گرفته خودش باشد نه دیگری.
ـ تشویق توانایی، خودباوری یعنی احساس ارزشمند بودن،خودباوری یعنی احساس ارزشمند بودن،خودباوری یعنی احساس ارزشمند بودن،خودباوری یعنی احساس ارزشمند بودن،تشویق به تجربه کردن راههای مختلف برای حل یک مسأله به ایجاد و تقویت احساس کفایت در کودک کمک میکند.
ـ واگذاری تدریجی برخی مسئولیتها، تشویق به ایجاد ارتباط سالم با اطرافیان، ایجاد فرصتهایی برای تبادل تجربیات میتواند به ایجاد و تقویت احساس مسئولیت کمک کند.
ـ پذیرش کودک به عنوان یک فرد و عدم مقایسه بیمورد او با دیگران و همچنین پذیرش عواطف و احساسات او میتواند به ایجاد احساس امنیت در کودک کمک کند.
ـ فرد خودباور نشانههای بارزی از احساس ارزشمند بودن و خودباوری در عملکرد روزانه خود دارد از جمله آنکه:
چنین فردی مسئولیتپذیر است، نسبت به پیشرفت خود احساس افتخار دارد، دامنه وسیعی از هیجانات و احساسات را از خود نشان میدهد و دیگران را به راحتی تحت تأثیر قرار میدهد.